Czy to już pracoholizm? Jak firmy mogą wspierać równowagę pracy i życia

Pracoholizm – temat często pojawiający się w dyskusjach o równowadze między życiem zawodowym a prywatnym, ale czy wiesz, co naprawdę oznacza?

Według danych Eurostatu z 2022 roku, Polacy zajmują drugie miejsce w Europie pod względem długości tygodniowego czasu pracy, osiągając średnio 40,4 godziny. Może wydawać się to normą, ale czy masz pewność, że nie przekracza to granicy zdrowego zaangażowania w pracę? Dodatkowo, prawie 40% z nas czuje ciągłą presję czasu w pracy.

Ale jak rozpoznać, czy to już pracoholizm? Czy rzeczywiście chodzi tylko o przepracowany czas? Problem jest dużo bardziej złożony.

Czym jest pracoholizm?

Według autorów analizy “Ocena pracoholizmu jako behawioralnej tendencji – Polska adaptacja kwestionariusza Mudracka i Naughtona, wynika, że pracoholików łączą pewne wspólne tendencje, m.in.:

• Niewymagana i nadmierna aktywność
  Pracoholicy często angażują się w działania, które wykraczają poza to, co jest od nich wymagane w pracy. Obejmuje to spędzanie znacznej ilości czasu na zadaniach zawodowych, które nie są bezpośrednio oczekiwane przez pracodawcę.
• Intruzywna kontrola i monitorowanie działań innych
  Osoby cierpiące na pracoholizm mają oni tendencję do nadmiernej kontroli i monitorowania pracy innych osób.
• Myślenie o pracy poza pracą
  Pracoholicy często nie potrafią odłączyć się od myśli o pracy, nawet będąc poza miejscem zatrudnienia. Ich umysł jest ciągle zajęty kwestiami zawodowymi.

Choć te symptomy wydają się być wyrazem głębokiego zaangażowania zawodowego, mogą niekiedy prowadzić do pewnych wyzwań zarówno dla osób zmagających się z pracoholizmem, jak i dla ich otoczenia.

Pamiętaj, że pracoholizm nie zawsze jest synonimem profesjonalizmu i sukcesu.

W rzeczywistości, może on wymagać większej uwagi i zrozumienia. Jest to kwestia, która wymaga empatycznego i wspierającego podejścia, zarówno ze strony pracodawców, jak i samych pracowników, w celu osiągnięcia harmonii między życiem zawodowym a osobistym.

Problem ten nie ogranicza się do jednej branży czy sektora, jednak niektóre obszary rynku pracy wykazują szczególną skłonność do tego problemu.

W Polsce, sektory takie jak IT, finanse, a także branża konsultingowa i prawna, często charakteryzują się kulturą pracy wymagającą długich godzin i intensywnego zaangażowania.

W tych branżach, wysokie oczekiwania i ciągła presja na osiąganie wyników mogą prowadzić do nadmiernego poświęcania się pracy, co jest charakterystyczne dla pracoholizmu.

Skutki pracoholizmu dla zdrowia. Co mówią badania?

Pracoholizm, często postrzegany jako cecha ambitnych i wydajnych pracowników, ma swoje mniej widoczne, ale znaczące konsekwencje. Badania naukowe  coraz częściej zwracają uwagę na negatywne skutki tej tendencji:

• Zaburzenia psychiczne

Pracoholizm często prowadzi do nadmiernego, chronicznego stresu. Może to skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi, takimi jak depresja, lęk, a nawet zaburzenia osobowości. Ciągły stres i presja mogą mieć długotrwałe konsekwencje dla zdrowia psychicznego.

• Problemy somatyczne

Pracoholizm może powodować różnorodne problemy somatyczne, czyli dotyczące ciała. Wśród nich wymieniono zaburzenia snu, problemy z układem pokarmowym, a także zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Problemy te mogą wynikać z długich godzin pracy oraz związanego z nią stresu.

• Zaburzenia w relacjach społecznych i rodzinnych
  
  Pracoholizm przeważnie w negatywny sposób wpływa na relacje społeczne i rodzinne. Pracoholicy często poświęcają zbyt dużo czasu na pracę kosztem życia prywatnego, co może prowadzić do konfliktów rodzinnych i osłabienia więzi społecznych. Chociaż ten aspekt nie jest bezpośrednio związany ze zdrowiem fizycznym lub psychicznym, ma ogromny wpływ na ogólne samopoczucie i jakość życia.

Jak firmy mogą zapobiegać pracoholizmowi?

Na szczęście obecnie świadomość w temacie work-life balance stale wzrasta. Pracodawcy, zauważając te tendencje, starają się wprowadzać różne strategie mające na celu poprawę równowagi między życiem zawodowym a prywatnym swoich pracowników. Do takich działań należą elastyczne godziny pracy, możliwość pracy zdalnej, zapewnienie dodatkowych dni wolnych, darmowa pomoc psychologiczna czy programy wsparcia pracowniczego. Wszystko to ma na celu stworzenie zdrowszego środowiska pracy, które przekłada się na większą produktywność, lepsze samopoczucie pracowników oraz zmniejszenie absencji.

• Programy dobrostanu pracowników i regularne badania satysfakcji pracowników
  Zapobieganie pracoholizmowi to wspólna odpowiedzialność pracodawców
  i pracowników. Wdrażanie programów dobrostanu, takich jak wsparcie psychologiczne i warsztaty na temat zdrowego stylu życia, jest kluczowe dla zachowania zdrowia psychicznego i fizycznego zespołu. Takie działania nie tylko zwiększają dobrostan pracowników, ale także pomagają w utrzymaniu równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Regularne badania satysfakcji pracowników pozwalają na zrozumienie i odpowiedź na ich potrzeby, co przekłada się na zdrowsze i bardziej produktywne środowisko pracy. Dbałość o dobrostan pracowników to inwestycja przynosząca korzyści całej firmie.
• Elastyczne godziny pracy i praca zdalna
  Dają one pracownikom swobodę w organizacji swojego czasu, co przyczynia się do lepszego zbalansowania życia zawodowego i prywatnego. Taka elastyczność pozwala na redukcję stresu i zmniejsza ryzyko wypalenia zawodowego. Dla pracodawców, to szansa na budowanie zaufania i zwiększanie zaangażowania zespołu, co przekłada się na wyższą efektywność i satysfakcję z pracy.
• Programy rozwojowe i szkoleniowe
  Odgrywają istotną rolę w zapobieganiu pracoholizmowi. Dostarczając pracownikom możliwości rozwoju osobistego i zawodowego, firmy nie tylko zwiększają ich kompetencje, ale także pomagają w utrzymaniu zdrowej równowagi między pracą
  a życiem prywatnym. Takie inicjatywy, jak warsztaty, szkolenia czy programy mentoringowe, sprzyjają poczuciu spełnienia i motywacji, co jest kluczowe w zapobieganiu nadmiernemu zaangażowaniu w pracę.
• Programy wolontariatu pracowniczego
  Wolontariat to doskonały sposób na wzbogacenie życia zawodowego i osobistego pracowników. Zachęcając do udziału w działaniach społecznych i oferując dodatkowe dni wolne na wolontariat, firmy nie tylko wspierają ważne cele społeczne, ale także przyczyniają się do wzrostu morale i poczucia spełnienia wśród pracowników.
• Dialog z pracownikami i indywidualne podejście
  Klucz do większości wyzwań zawodowych. Wspieranie otwartego dialogu
  i indywidualnego podejścia w miejscu pracy to nie tylko oznaka szacunku, ale również efektywna strategia w zapobieganiu pracoholizmowi. Kiedy pracodawcy aktywnie słuchają i odpowiadają na indywidualne potrzeby swoich pracowników, mogą lepiej dostosować środowisko pracy do ich aktualnych wyzwań i potrzeb.

Dlaczego firmy powinny dbać o dobrostan pracowników?

W obliczu wyzwań związanych z pracoholizmem, kluczowe staje się dla firm utrzymanie równowagi między pracą a życiem osobistym pracowników.

To nie tylko moralny obowiązek, ale strategiczna inwestycja, która przynosi wymierne korzyści. Słuchanie potrzeb pracowników jest pierwszym krokiem do zrozumienia i wdrożenia skutecznych rozwiązań dla dobrostanu.

Pracownicy oczekują pracodawcy, który słucha i działa, wykorzystując różnorodne kanały komunikacji, takie jak grupy fokusowe czy ankiety, aktywnie zbiera opinie swoich pracowników.

Zwalczanie wypalenia zawodowego poprzez zachęcanie do regularnych przerw jest kolejnym kluczowym elementem.

Jak wskazuje badanie UKG’s Workforce Institute, niemal połowa menedżerów średniego szczebla rozważa rezygnację z pracy w ciągu roku z powodu stresu i niepokoju w miejscu pracy. Prosta strategia – zachęcanie do odpoczynku i regeneracji – może przynieść znaczące efekty.

Nowe, innowacyjne rozwiązania, jako recepta na pracoholizm

Rok 2022 okazał się rokiem przełomowym dla koncepcji czterodniowego tygodnia pracy, który został uznany za jedną z najważniejszych nowych idei w biznesie. W obliczu stresu w miejscu pracy, długich godzin i nacisków życia codziennego, skrócony tydzień pracy jawi się jako skuteczne rozwiązanie.

W 2023 roku, obserwujemy, że już coraz więcej firm na całym świecie decyduje się na przejście na taki system, co staje się coraz bardziej przyszłościowym trendem.

Ta zmiana nie tylko przynosi korzyści pracownikom, którzy zyskują dodatkowy dzień na odpoczynek i zajęcia prywatne, ale okazuje się również korzystna dla pracodawców. Wyniki programu pilotażowego prowadzonego przez The 4 Day Week Global były jednoznaczne – krótszy czas pracy to większa produktywność i wydajność. W dobie rosnącej świadomości o negatywnych skutkach pracoholizmu, firmy coraz częściej rozumieją, że inwestycja w zdrowie i dobrostan pracowników jest kluczowa dla ich długoterminowego sukcesu i zrównoważonego rozwoju.

Czy 4-dniowy tydzień pracy przyjmie się również w Polsce? Być może, ale pierwsze kroki na drodze walki z pracoholizmem możemy postawić już teraz!