Problemy psychiczne Polaków

Zaburzenia psychiczne czy zaburzenia zachowania to z roku na rok coraz większy koszt ekonomiczny, który ponoszą przedsiębiorcy, pracownicy czy instytucje wypłacające świadczenia chorobowe.

Największy jednak koszt ponosi polskie społeczeństwo bowiem nie istnieje przelicznik jakim można byłoby obliczyć koszt utraconego zdrowia.

Jeszcze w roku 2020 absencje z tytułu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowań Polaków występowało na 5 miejscu absencji chorobowych. Przed tą jednostką chorobową występowały takie jednostki jak ciąża, poród i połóg, choroby układu mięśniowo-szkieletowego, układu oddechowego i pozostałe urazy.

Pomimo, iż z roku na rok zaburzenia psychiczne oraz zaburzenia zachowania przybierają na sile to jednak rok 2020 był pewnym początkiem, który całkowicie zmienił postrzeganie tych jednostek chorobowych.

Początek miał miejsce w roku 2020

Jak informuje ZUS na swojej stronie w roku 2020 polscy lekarze wystawili około 1,5 mln zwolnień lekarskich a przyczyną tego stanu rzeczy były zaburzenia psychiczne oraz zaburzenia zachowania.

Tendencja wzrostowa odnośnie zaburzeń psychicznych wśród polskich ubezpieczonych można by rzec ma początek w roku 2020. Przyczyną tego stanu rzeczy było powstanie i rozprzestrzenianie się pandemii COVID-19.

Pierwsze miesiące były najcięższe na skutek braku wiedzy i pewnej świadomości społeczeństwa na temat nowego, dotąd nie spotykanego wirusa o specyficznej charakterystyce działania.

Rok ten był wyjątkowy ze względu na wiele powstałych nowych okoliczności do których przyczynił się koronawirus nie tylko bezpośrednio ale i pośrednio.

Polskie społeczeństwo musiało zmierzyć się z:

• nowym, nieznanym dotąd typem wirusa,
• ograniczeniami dostępu do publicznej służby zdrowia,
• zmianą miejsca pracy z siedziby firmy lub innego miejsca na pracę zdalną w miejscu zamieszkania lub innym miejscu,
• reorganizacji codziennego życia,
• wieloma skutkami powstałymi wobec wystąpienia pandemii.

ZUS poinformował wówczas m.in. na swojej stronie, że wystawiono zaświadczenia z tytułu chorób psychicznych w roku 2020 w liczbie 27,7 mln dni absencji chorobowej. To już stanowiło 37% więcej dni absencji z powodu ww. chorób aniżeli w roku 2019.

Rok 2020 był pod tym względem już znacznie gorszy niż 2019 ponieważ absencje z tytułu chorób psychicznych stanowiły już niemal 11 % ogólnej liczby dni absencji.

Natomiast zaświadczenia wystawione z tytułu zaburzeń psychicznych wzrosły aż o 25 proc. w stosunku do roku 2019.

Oprócz tego z ww. powodów chorobowych ZUS zanotował dłuższe zwolnienia lekarskie względem roku 2019 natomiast 63% zwolnień lekarskich wystawiana była kobietom a 37% mężczyznom. Jakby tego było mało 58% to osoby w wieku 30-49 lat a więc w pełni w wieku produkcyjnym.

ZUS wskazuje, że jednostkami chorobowymi, które były główną przyczyną wystawiania zaświadczeń lekarskich z tytułu zaburzeń psychicznych czy zaburzeń zachowania były:

• reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne,
• epizod depresyjny,
• inne zaburzenia lękowe.

ZUS w swoich statystykach wskazuje jednak, że COVID-19 nie stanowił podstawowej przyczyny chorobowej. Jak zatem kształtowały się absencje chorobowe i co było ich przyczyną w latach po roku 2020?

Rok 2021 i 2022 – pozorna stabilizacja

W roku 2021 lekarze wystawili osobom ubezpieczonym w ZUS 20,5 mln zaświadczeń lekarskich z różnych powodów chorobowych.

Natomiast w roku 2022 lekarzy wystawili 27 mln zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy.

Jak okiem statystycznym rysują się dane opublikowane przez ZUS?

Warto zaznaczyć, iż zdecydowanie najdłużej na zwolnieniach lekarskich z przyczyn różnych jednostek chorobowych przebywały osoby w grupie wiekowej od 30 lat do 39 lat.

Rok 2023 i coraz więcej zwolnień lekarskich z tytułu zaburzeń psychicznych

Rok 2023 przyniósł wzrost wystawianych zwolnień lekarskich, których przyczyną chorobową były zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania aż o 8,7% w stosunku do roku 2022.

W roku 2022 wystawiono 1,3 mln zwolnień z tytułu wystąpienia ww. jednostek chorobowych. W roku 2023 zwolnień z tych powodów wystawiono już 1,4 mln. Jak informuje ZUS główna przyczyna wystawionych zwolnień lekarskich z tytułu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania to:

• reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne – 477,6 tys. zwolnień lekarskich na 8,86 mln dni absencji chorobowej
• epizod depresyjny – 251,6 tys. zwolnień na 5,14 mln dni absencji chorobowej,
• inne zaburzenia lękowe – 246 tys. zwolnień na 4,77 mln dni absencji chorobowej.

Wśród zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania ZUS najczęściej wymienia schorzenia takie jak depresja, schizofrenia, nerwica, zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i reakcje na ciężki stres.

Niezbędny plan naprawczy

Rosnący stopień uszczerbku na zdrowiu psychicznym to koszt nie tylko pracodawcy, nie tylko ZUS ale i przede wszystkim wysoki koszt nieekonomiczny samego pracownika.

Zmieniająca się w tym zakresie rzeczywistość i to w sposób dynamiczny wymaga od firm szybkiego podjęcia zdecydowanych kroków.

Jakich? Kilka propozycji przedstawiono poniżej.

Oczywiście każda firma musi sobie odpowiedzieć na pytanie w sposób indywidualny jakie ma możliwości zmian i na ile może sobie pozwolić.

Niemniej zdrowie zarówno pracowników na każdym szczeblu jak i samych pracodawców jest tylko jedno.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Krzysztofa Ulickiego