Przerwa w pracy a drzemka

Czy w ogóle istnieje możliwość połączenia ze sobą przerwy w pracy i drzemki? Czy te rzeczy przypadkiem się nie wykluczają? Jak powinien zapatrywać się na to pracodawca? Jakie prawa ma w tej sytuacji pracownik? Odpowiedzi na te pytania mogą dla niektórych być zaskakujące.

Na szczęście nikt nie musi domyślać się rozwiązania tej frapującej kwestii. Nie trzeba też opierać się na opiniach znajomych. Okazuje się, że można znaleźć rzetelne odpowiedzi, które rozwiewają wszystkie wątpliwości, nie pozostawiając żadnej przestrzeni na domysły.

Warto jednak na samym początku przybliżyć temat samej przerwy w pracy, aby potem płynnie przejść do kolejnych zagadnień związanych ze spaniem w pracy w trakcie przerwy.

Jakie przerwy przysługują pracownikowi?

Prawo pracy szczegółowo reguluje kwestie związane z przerwą w pracy. Dzięki temu zarówno pracodawcy, jak i pracownicy są świadomi swoich praw i obowiązków z tego wynikających.

Pierwszym aktem prawnym, który przychodzi na myśl, kiedy chodzi o kwestie związane z przerwą w pracy to z pewnością Kodeks Pracy. Obecnie w życie zostały wdrożone również dyrektywy unijne, które rozszerzają to zagadnienie. Natomiast fundamentalne zasady pozostają niezmienne, można je znaleźć w art. 134 Kodeksu pracy.

Prawo do wykorzystania przerwy w pracy przysługuje pracownikowi, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin. Długość takiej przerwy wynosi 15 minut i jest ona wliczona do czasu pracy.

W sytuacji, w której dzień pracy wynosi więcej niż 9 godzin, pracownik ma prawo skorzystać z dwóch 15 minutowych płatnych przerw.

Ustawodawca wskazuje też, że w przypadku, kiedy dobowy wymiar czasu pracy wynosi więcej niż 16 godzin, pracownikowi przysługują trzy przerwy, trwające co najmniej 15 minut.

Może nasunąć się jednak pytanie: co z osobami, które pracują mniej niż 6 godzin dziennie?

Zgodnie z rozwiązaniami przewidzianymi przez ustawodawcę, takim osobom przerwa w pracy nie przysługuje.

Warto również zaznaczyć, że na pracodawcy spoczywa obowiązek poinformowania nowego pracownika o tym, jakie przerwy i w jakim wymiarze mu przysługują. Pracodawca jest zobowiązany do przekazania tej informacji w przeciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy przez daną osobę.

Prawo pracy przewiduje również sytuację, w której zostanie wprowadzona przerwa trwająca maksymalnie 60 minut, ale nie jest ona już wliczana do czasu pracy.

Trzeba również wspomnieć o 5 minutowej przerwie wliczanej do czasu pracy, która przysługuje w przypadku pracy przy komputerze przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu. Co ważne, przerw tych nie można skumulować, ponieważ moją one na celu minimalizowanie negatywnych skutków długotrwałej pracy przed monitorem.

Czym jest przerwa w pracy?

Warto również pochylić się nad tym, czym w ogóle jest przerwa w pracy i jak pracownik może tym czasem dysponować. Okazuje się, że pracownicy nie mają w tej kwestii całkowitej dowolności.

Możliwości spożytkowania czasu przerwy jest o wiele więcej niż zakazów dotyczących tej materii. Jeden z nich wskazuje, że pracownik nie może zrezygnować ze skorzystania z przerwy, aby przyjść do pracy później bądź wyjść z niej wcześniej. Jak widać, nie można zrzec się przerwy.

Nie jest to również moment, w którym pracownika nie obowiązują żadne zasady. Pracownik cały czas jest zobowiązany do przestrzegania regulaminu danej pracy oraz ustalonego w zakładzie pracy porządku. Co więcej, pracodawca w regulaminie pracy może wskazać konkretne miejsce i czas wykorzystania przerwy.

Warto pamiętać, że pracownik nie może też samowolnie decydować o spędzeniu przerwy w pracy poza siedzibą pracodawcy. Wszystko dlatego, że nawet pomimo przerwy w pracy powinien cały czas pozostawać w dyspozycji pracodawcy, wobec czego nie może opuścić terenu firmy.

Ponadto wybrany rodzaj odpoczynku na przerwie nie może powodować, że dany pracownik nie jest po jej zakończeniu zdolny do powrócenia do swoich obowiązków. Poza opisanymi sytuacjami pracownik posiada dowolność w decydowaniu o tym jak spędzi przysługującą mu 15-minutową przerwę.

W grę wchodzi wiele czynności, które mają przyczynić się do regeneracji jak chociażby przygotowanie i spożycie posiłku, korzystanie z telefonu, przeglądanie stron internetowych i social mediów itd. Czy na przerwie jest też miejsce na drzemkę? Okazuję się, że tak.

Drzemka podczas przerwy w wykonywaniu pracy

Zgodnie z orzecznictwem pracodawca nie ma prawa narzucać tego, w jaki sposób pracownik powinien spędzać przerwę. Natomiast warto zaznaczyć, że po zakończeniu przerwy pracownik powinien niezwłocznie powrócić do wykonywania obowiązków.

W związku z tym nasuwa się wniosek, że dana osoba nie może doprowadzić się do stanu, w której bardzo głęboki sen uniemożliwi jej powrót do pracy w wyznaczonym czasie.

Sytuacja, w której pracownik śpi, podczas gdy powinien już wykonywać pracę, czyli z własnej winy nie jest zdolny, aby świadczyć pracę w czasie do tego przeznaczonym, oznacza jednoznaczne naruszenie obowiązków pracowniczych.

Takie naruszenie może skończyć się nawet wypowiedzeniem umowy o pracę. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r, sygn. akt I PKN 421/98.

Podsumowując, można wykorzystać przerwę na drzemkę, ale trzeba być gotowym, aby w odpowiednim momencie i odpowiednim stanie wrócić do pracy.

Jak można efektywnie wykorzystać 15 minut na odpoczynek? Co prawda, przeznaczenie ich na regeneracyjny sen może jeszcze u niektórych wywoływać zdziwienie lub nawet konsternację, ale coraz więcej firm dostrzega płynące z tego korzyści i wychodzi na przeciw potrzebom pracowników.

Liczne orzecznictwo w tym temacie pozwala już innym okiem spojrzeć na osobę, która w taki sposób się regeneruje i z większą ilością sił przystępuje później do pracy.

Spanie w pracy, czyli Międzynarodowy Dzień Drzemki w Pracy

Nie ma żadnych wątpliwości, że sama drzemka przynosi liczne korzyści. Nie uszło to uwagi naukowców, którzy poświęcają czas na badanie tej dziedziny.

Co ciekawe, najlepsze rezultaty dla organizmu można odczuwać po drzemce, która trwa od pięciu do piętnastu minut, co idealnie można połączyć z czasem przewidzianym na przerwę w pracy. Nie dziwi więc fakt, że do kalendarzy, i to na całym świecie, zostało wprowadzone nowe święto, a mianowicie Dzień Drzemki w Pracy, które przypada 12 marca.

Jakie korzyści wynikają z takiego wykorzystania przerwy?

Dużo ostatnio mówi się o stresie i szkodach, jakie potrafi on wyrządzić. Okazuje się, że krótka drzemka może obniżyć poziom kortyzolu, co dobroczynnie wpływa na cały organizm. Ponadto drzemka wspomaga koncentrację, pamięć oraz ogólną sprawność intelektualną. A to jest szczególnie potrzebne podczas wykonywania pracy.

Warto również wspomnieć o ogólnej poprawie nastroju, która przekłada się między innymi na lepsze radzenie sobie z irytacją oraz ze znużeniem, co pomaga efektywniej rozwiązywać różne wyzwania pojawiające się w pracy.

Chociaż nie tylko sam nastrój ulega poprawie, ale również cały organizm może lepiej funkcjonować, zwłaszcza przy regularnym zastosowaniu krótkiej przerwy na sen. Również sam pracodawca może skorzystać z efektów ucięcia sobie krótkiej drzemki przez pracownika, ponieważ produktywność i wydajność danej osoby zostają znacząco zwiększone, co przekłada się na większą efektywność.

Prawo pracy a drzemka

Osobom, które pracują więcej niż 6 godzin w ciągu dnia przysługuje prawo do 15-minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy. Pracodawca nie może narzucać sposobu wykorzystania przerwy przez pracownika.

Natomiast chociaż pracownik ma dużą swobodę w organizowaniu i spędzaniu owej przerwy, to jednak nie może dowolnie ani samowolnie decydować o opuszczeniu terenu zakładu pracy. Musi też pamiętać, że pozostaje w dyspozycji pracodawcy.

Przerwę w pracy można przeznaczyć na drzemkę, ale nie taką, która powodowałaby niemożność powrotu do pracy w odpowiednim momencie. Spanie w ciągu dnia pracy już poza przerwą świadczyłoby o naruszeniu podstawowych obowiązków pracowniczych, co jest podstawą do wypowiedzenia umowy o pracę.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistę Jakuba Chmieleckiego