Pracodawca, dopuszczając pracowników do pracy, jest zobligowany zapewnić im bezpieczne warunki zatrudnienia.

Obowiązek ten jest bardzo szeroki, w końcu wszelkie incydenty, jakie pojawią się w miejscu pracy, a nie są zawinione przez pracowników, bezpośrednio obciążają pracodawcę.

Nie ma jednak realnej możliwości, aby przełożony chodził krok w krok za każdym podopiecznym i patrzył mu na ręce, uważając, by ten nie zrobił sobie krzywdy.

Ważne jest wpojenie pracownikom zasad bezpiecznej pracy. Szkolenia BHP są nieodzownym elementem funkcjonowania firmy.

Odnoszą się zarówno do nowozatrudnionych, wieloletnich pracowników, jak również pracodawców. Jak zatem wyglądają szkolenia tego typu i kto za nie odpowiada?

Szkolenie BHP a zakaz dopuszczenia do pracy

Kwestią i zakresem szkoleń z bezpieczeństwa i higieny pracy zajmuje się art. 237³ KP. Już w § 1 przepis ten wskazuje, iż nie wolno dopuścić pracownika do pracy, jeżeli nie posiada on dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Oczywiście pracodawca nie może wymagać od osoby jeszcze niezatrudnionej, aby na własną rękę zaznajomiła się z tymi zasadami.

Dlatego w praktyce chodzi o to, aby zaraz po podpisaniu umowy o pracę, takie szkolenie zostało przeprowadzone, zanim nowa osoba w zespole obejmie swoje stanowisko.

Znajomość zasad BHP leży w interesie pracodawcy oraz innych pracowników. Pracownik, który nie posiada wystarczającej wiedzy w zakresie BHP, stwarza realne zagrożenie dla bezpieczeństwa osób w jego otoczeniu.

Powyższy przepis ma charakter zakazu. Bez przeszkolenia z zakresu BHP pracownik nie może rozpocząć pracy. Co istotne, obowiązkiem doprowadzenia do sytuacji, w której osoba zatrudniona będzie posiadała właściwą wiedzę w omawianym temacie, został obciążony pracodawca.

Musi on zatem zadbać, aby jego pracownik odbył jak najlepsze przeszkolenie BHP. Jeżeli zatem osoba zatrudniona — bez własnej winy — nie przeszła szkolenia (np. go nie zorganizowano), za czas niewykonywania pracy powinna otrzymać wynagrodzenie.

Ważne! Obowiązek przeszkolenia BHP dotyczy nie tylko pracowników. Takie szkolenie musi przejść również pracodawca.

Inaczej wygląda sytuacja, gdy to pracownik uchyla się od uczestnictwa w szkoleniu lub jest na nim obecny, ale go nie zaliczył. W takim wypadku staje się uzasadnione rozwiązanie z nim umowy o pracę.

Warunki szkolenia BHP

Wiemy już, że szkolenia BHP są organizowane i opłacane przez pracodawcę. Kto jednak może je prowadzić? Jak czytamy w przepisach, jest to pracodawca lub, na jego zlecenie, jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Niezależnie który ze wspomnianych podmiotów organizuje takie szkolenie, musi on przestrzegać warunków narzuconych przez prawodawcę.

Warunki te statuują, iż szkolenie BHP powinno zapewniać jego uczestnikom w szczególności:

• zaznajomienie się z czynnikami środowiska pracy mogącymi powodować zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podczas pracy oraz z odpowiednimi środkami i działaniami zapobiegawczymi;
• poznanie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania pracy w zakładzie pracy i na określonym stanowisku pracy, a także związanych z pracą obowiązków i odpowiedzialności w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;
• nabycie umiejętności wykonywania pracy w sposób bezpieczny dla siebie i innych osób, postępowania w sytuacjach awaryjnych oraz udzielenia pomocy osobie, która uległa wypadkowi.

Jednocześnie organizator szkolenia musi zagwarantować jego uczestnikom co najmniej:

• programy poszczególnych rodzajów szkolenia opracowanych dla określonych grup stanowisk;
• programy szkolenia instruktorów w zakresie metod prowadzenia instruktażu — w przypadku prowadzenia takiego szkolenia;
• wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia;
• odpowiednie warunki lokalowe do prowadzenia działalności szkoleniowej;
• wyposażenie dydaktyczne niezbędne do właściwej realizacji programów szkolenia;
• właściwy przebieg szkolenia oraz prowadzenie dokumentacji w postaci programów szkolenia, dzienników zajęć, protokołów przebiegu egzaminów i rejestru wydanych zaświadczeń.

Należy wspomnieć, iż wyróżniamy dwa rodzaje szkoleń BHP, mianowicie jest to szkolenie wstępne i szkolenie okresowe.

W zależności, z którym będziemy mieć do czynienia, kwestie zasad ich przeprowadzania wyglądają nieco inaczej.

Najistotniejszy jest program szkolenia. Określa on bowiem szczegółową tematykę, formy realizacji i czas jego trwania. Musi być opracowany oddzielny dla poszczególnych grup stanowisk. Taki program musi być dostosowany do rodzajów i warunków prac wykonywanych przez danych uczestników szkolenia.

Szkolenia BHP ogólne a stanowiskowe

Jak wskazałem na wstępie, aby pracownik mógł podjąć pracę właściwą, musi przejść szkolenie. Szkolenie wstępne jest przeprowadzane w formie instruktażu i jest opracowywane dla poszczególnych grup stanowisk. Obejmuje ono dwa rodzaje szkoleń, tj.:

• szkolenie ogólne, oraz
• szkolenie stanowiskowe.

Szkolenia BHP ogólne mają na celu zapewnić uczestnikom zapoznanie się z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w KP, układach zbiorowych pracy oraz regulaminach pracy, a także z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Szkolenie to odbywają wszyscy pracownicy w takim samym zakresie, bez względu na rodzaj wykonywanych zadań.

Z kolei instruktaż stanowiskowy ma na celu zapewnienie uczestnikom zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach oraz z ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną przez nich pracą, sposobami ochrony przed zagrożeniami oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach.

Instruktaż stanowiskowy nie jest przeznaczony dla każdego pracownika.

Przeprowadza się go dla osób zatrudnionych na określonym stanowisku, a mianowicie dla:

• pracowników zatrudnianych na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych;
• uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu oraz studentów odbywających praktykę studencką.

Ważne! Pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy przygotowanych dla każdego z tych stanowisk.

Tematyka i czas trwania instruktażu stanowiskowego są uzależnione od przygotowania zawodowego pracownika, dotychczasowego stażu pracy oraz rodzaju pracy i zagrożeń występujących na stanowisku pracy, na którym pracownik ma być zatrudniony.

Rodzaj szkolenia oraz termin ważności wygodnie i szybko wprowadzisz w programie 360 Kadry i płace.

Program przypomina o zbliżającej się dacie ważności szkoleń.

Szkolenia BHP a sprawdzian umiejętności

Odbycie szkoleń BHP zarówno ogólnego, jak i stanowiskowego, pracodawca potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego.

Karta szkolenia przechowywana jest w aktach osobowych pracownika.

Dodatkowo szkolenie ogólne kończy się sprawdzianem wiedzy i umiejętności zdobytej przez uczestnika w czasie zajęć.

Pozytywny wynik z takiego sprawdzianu stanowi podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku.

Załóż konto w 360 Kadry i płace 

Szkolenia okresowe

Oprócz instruktażu wstępnego, bez którego pracownik nie może rozpocząć wykonywania pracy, niektóre grupy zatrudnionych muszą regularnie przechodzić przez szkolenia okresowe.

Szkolenia okresowe mają głównie na celu przypomnienie i ugruntowanie wiedzy i umiejętności z zakresu BHP, jej aktualizację oraz zaznajomienie z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi.

Szkolenia okresowe są przeznaczone dla:

• osób będących pracodawcami oraz osób kierujących pracownikami, w szczególności chodzi tu o kierowników, mistrzów i brygadzistów;
• pracowników inżynieryjno-technicznych, w tym projektantów, konstruktorów maszyn i innych urządzeń technicznych, technologów i organizatorów produkcji;
• pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy i innych osób wykonujących zadania tej służby;
• pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych;
• pracowników innych, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Szkolenia okresowe dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych muszą być przeprowadzane nie rzadziej niż raz na 3 lata. W przypadku zatrudnionych na stanowiskach, na których są wykonywane prace szczególnie niebezpieczne — nie rzadziej niż raz w roku.

Pierwsze szkolenie okresowe dla pracodawców i osób kierujących pracownikami przeprowadza się w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tych stanowiskach (lub zostania pracodawcą), natomiast dla pozostałych osób — w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy. Ze szkolenia okresowego może być zwolniona osoba, która:

• przedłoży aktualne zaświadczenie o odbyciu w tym okresie u innego pracodawcy wymaganego szkolenia okresowego;
• odbyła w tym okresie szkolenie okresowe wymagane dla osoby zatrudnionej na stanowisku należącym do innej grupy stanowisk, jeżeli jego program uwzględnia zakres tematyczny wymagany programem szkolenia okresowego obowiązującego na nowym stanowisku pracy.

Szkolenia okresowe również należy zaliczyć. Po ich odbyciu, uczestnicy instruktaży podchodzą do egzaminów sprawdzających przyswojenie wiedzy objętej programem szkolenia oraz umiejętności wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami i zasadami BHP. Egzamin jest przeprowadzany przed komisją. Zdanie egzaminu potwierdza zaświadczenie wydane przez organizatora szkolenia, które odpis przechowywany jest w aktach osobowych uczestnika szkolenia.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego