Po osiągnięciu wieku emerytalnego pracownik ma prawo przejść na emeryturę.

Sprawdź, jakie obowiązki ma pracodawca, jakie musi przygotować dokumenty i czy może zorganizować pożegnanie dla pracownika.

Jakie dokumenty powinien otrzymać od pracodawcy przyszły emeryt

Zakład pracy musi wystawić zaświadczenie ERP-7 wszystkim osobom, które były zatrudnione w danym zakładzie przed 1 stycznia 1999 roku. Taki obowiązek nakłada na niego art. 125a § 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Na wniosek pracownika przedsiębiorca powinien wystawić zaświadczenie ERP-7 również pracownikom zatrudnionym po 1 stycznia 1999 roku.

Co ważne, pracodawca nie musi wystawiać zaświadczenia ERP-7 po ustaniu zatrudnienia razem ze świadectwem pracy. Wyjątkiem jest sytuacja, w której pracownik zwróci się do pracodawcy z takim wnioskiem.

Takie zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki. Maksymalny termin na jego sporządzenie to 7 dni. Wynika to z art. 217 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego. Opóźnienie w wydaniu zaświadczenia lub całkowita odmowa jego sporządzenia może być powodem do wytoczenia pracodawcy sprawy sądowej.

Jeśli w skutek braku otrzymania dokumentu ERP-7 pracownik otrzyma zaniżoną emeryturę, to przysługuje mu odszkodowanie od pracodawcy.

Jego wysokość to różnica pomiędzy świadczeniem aktualnie otrzymywanym, a świadczeniem, które pracownik otrzymywałby, gdyby otrzymał od pracodawcy w terminie druk ERP-7.

Zaświadczenie zawiera tabelę, w której podane są lata zatrudnienia wraz z kwotami stałych i zmiennych składników wynagrodzenia. Takie zaświadczenie jest też niezbędne przy ubieganiu się o rentę, i to bez względu na datę zatrudnienia pracownika.

Przejście pracownika na emeryturę a umowa o pracę

Osiągnięcie wieku emerytalnego nie powoduje automatycznego rozwiązania umowy o pracę. Taki pracownik nadal może pracować u swojego pracodawcy. Jednak w tym wypadku nie będzie mógł pobierać emerytury. ZUS wymaga, żeby w dniu składania wniosku przyszły emeryt był osobą bezrobotną. Wystarczy tutaj nawet 1 dzień pozostawania bez zatrudnienia.

Z tego względu jeśli pracownik chce otrzymać emeryturę, to konieczne jest rozwiązanie stosunku pracy.

Alternatywą jest dalsza praca na etacie, ale bez prawa do emerytury. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje ulga podatkowa nazywana ulgą dla pracujących seniorów. Ulga ta zwalnia z podatku m.in. przychody z etatu do kwoty 85.528 zł.

Dodatkową korzyścią z dalszej pracy bez pobierania emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego będzie wyższa wysokość tego świadczenia już po przejściu na emeryturę.

Jednak każdy sam musi podjąć decyzję czy chce odejść z pracy, czy pozostawać w zatrudnieniu.

Pracodawca nie może zwolnić pracownika tylko z powodu osiągnięcia wieku wymaganego do przejścia na emeryturę. Jest to dyskryminacja i taki powód zwolnienia można zaskarżyć w sądzie pracy.

Jednak pracownicy po osiągnięciu wieku uprawniającego do pobierania emerytury nie znajdują się już w okresie ochronnym przewidzianym dla osób w wieku przedemerytalnym.

Takie osoby są traktowane na równi z innymi pracownikami. W związku z tym, jeśli wystąpi jakiś powód uzasadniający zwolnienie, to pracodawca może wypowiedzieć umowę pracownikowi w wieku emerytalnym.

W 360 Kadry i płace szybko i bezproblemowo dokonasz niezbędnych wyliczeń

Ile wynosi okres wypowiedzenia przy przejściu na emeryturę

Rozwiązanie umowy o pracę w związku z przejściem na emeryturę podlega zasadom określonym w przepisach Kodeksu pracy.

Długość okresu wypowiedzenia zależy od stażu pracy przyszłego emeryta w danym zakładzie pracy. Nie różni się to od normalnych zasad rozwiązywania stosunku pracy.

Zarówno przy umowie na czas określony, jak i nieokreślony długość okresu wypowiedzenia jest taka sama. Jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy powyżej 3 lat, okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. Dla pracowników o stażu zatrudnienia u danego pracodawcy od 6 miesięcy do 3 lat okres wypowiedzenia to jeden miesiąc.

Natomiast pracownicy, którzy pracują krócej niż 6 miesięcy mają dwutygodniowy okres wypowiedzenia.

Co ważne, przy ustalaniu długości okresu wypowiedzenia liczy się cały okres pracy u danego pracodawcy, nawet jeśli pomiędzy poszczególnymi umowami o pracę wystąpiła przerwa.

Przy wypowiedzeniu wynoszącym miesiąc lub 3 miesiące okres wypowiedzenia liczy się jako pełne miesiące kalendarzowe.

Dlatego takie wypowiedzenie najlepiej złożyć jeszcze przed końcem miesiąca. Jest tak z tego względu, że momentem rozpoczęcia biegu takiego wypowiedzenia jest pierwszy dzień miesiąca następującego po miesiącu złożenia wypowiedzenia.

Dwutygodniowe wypowiedzenie umowy o pracę zawsze zaczyna swój bieg w pierwszą niedzielę po złożeniu wypowiedzenia, a kończy w sobotę.

Dlatego warto je złożyć przed końcem tygodnia. Wypowiedzenia nie trzeba uzasadniać ani wskazywać w nim, że powodem jego złożenia jest zamiar przejścia na emeryturę.

Pracownik przechodzący na emeryturę może wnioskować też o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron.

Tutaj można zaproponować dowolny okres wypowiedzenia, jednak pracodawca nie ma obowiązku zgodzić się na takie rozwiązanie.

Kiedy pracownik może złożyć wniosek o emeryturę do ZUS

Wniosek o emeryturę można składać już na 30 dni przed osiągnięciem wieku emerytalnego. ZUS na jego rozpatrzenie ma 30 dni. Prawo do emerytury jest nabywane z dniem osiągnięcia wieku wymaganego przez prawo. Dla kobiet jest to 60 lat, natomiast dla mężczyzn 65 lat.

Data złożenia wniosku o przyznanie emerytury będzie miała wpływa na jej wysokość. Wynika to z dat waloryzacji kwartalnej i rocznej.

Jednak wysokość emerytury ze względu na datę wniosku może różnić się zaledwie od kilku do kilkudziesięciu złotych miesięcznie.

W przypadku osób urodzonych przed 1 stycznia 1948 roku to pracodawca musi sporządzić wniosek o emeryturę. W pozostałych przypadkach taki wniosek składa pracownik. Wniosek o emeryturę można pobrać ze strony ZUS. Jest on też dostępny na PUE ZUS, czyli na Platformie Usług Elektronicznych ZUS.

Trzeba pamiętać, że oprócz wniosku o emeryturę EMP przyszły emeryt powinien też wypełnić druk ERP-6.

Jest to informacja dotycząca okresów składkowych i nieskładkowych. Druk ERP-6, podobnie jak EMP, jest dostępny też na PUE ZUS. Oba te wnioski można też otrzymać w formie papierowej w każdej jednostce ZUS.

Kiedy pracodawca wypłaca odprawę emerytalną

Prawo do odprawy emerytalnej wynika z Kodeksu pracy. Wysokość takiej odprawy to jednomiesięczne wynagrodzenie.

Należy się ona pracownikowi bez względu na długość stażu pracy u danego pracodawcy. Nie ma też znaczenia czy dana osoba była zatrudniona na czas określony, czy na czas nieokreślony oraz jaki był wymiar czasu pracy.

Trzeba przy tym pamiętać, że wartość odprawy wynikająca z przepisów prawa pracy to wartość minimalna.

Pracodawca może przyjąć w regulaminie wynagradzania lub układzie zbiorowym pracy korzystniejsze warunki.

Dodatkowo pracownicy samorządowi, pracownicy służby cywilnej, nauczyciele, w tym także nauczyciele akademiccy, korzystają z rozwiązań zawartych w przepisach dotyczących tych grup zawodowych. W tym wypadku przejście pracownika na emeryturę uprawnia go do odprawy wyższej niż wynikałoby to z przepisów Kodeksu pracy.

Wypłata odprawy emerytalnej powinna być zrealizowana w ostatnim dniu pracy. Jeśli pracodawca nie dotrzyma tego terminu, to pracownik może żądać odsetek na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego.

Wypłata tego świadczenia nie jest uzależniona od decyzji ZUS o przyznaniu emerytury, a jedynie od spełnienia warunków uprawniających do otrzymania emerytury wymienionych w art. 921 Kodeksu pracy.

Jeśli pracownik ma w tym samym czasie dwie lub więcej umów o pracę, to przy ich rozwiązaniu w związku z przejściem na emeryturę będzie miał prawo do odprawy emerytalnej odrębnie od dwóch lub więcej pracodawców.

Pożegnanie emeryta – dobry zwyczaj czy obowiązek pracodawcy

Pożegnanie osób przechodzących na emeryturę nie jest obowiązkiem pracodawcy.

Jednak jeśli długoletni pracownik informuje pracodawcę, że zamierza przejść na emeryturę, to w dobrym tonie jest zorganizowanie pożegnania takiej osoby. Do decyzji pracodawcy pozostaje to, czy takie pożegnanie odbędzie się w godzinach pracy, czy już poza nimi.

Pracodawca może sfinansować prezent dla emeryta. Wręczenie prezentów dla pracowników odchodzących z pracy jest na tyle powszechne, że taki wydatek można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w danym przedsiębiorstwie.

Prezent wręczany na pożegnanie pracownikowi odchodzącemu na emeryturę dobrze świadczy o kulturze pracodawcy budując employer branding.

Dodatkowo poprawia atmosferę w firmie oraz pozytywnie wpływa na lojalność pozostałych pracowników.

To wszystko przekłada się na zachowanie źródeł przychodu, co jest niezbędne, żeby dany wydatek uznać za koszt podatkowy.

Pracodawca przekazując pracownikowi prezent zakupiony ze środków własnych firmy powinien doliczyć jego wartość do innych przychodów uzyskanych ze stosunku pracy przez tego pracownika oraz odprowadzić zaliczkę na podatek do urzędu skarbowego.

Wyjątkiem są prezenty o małej wartości. Jeśli jest prowadzona ewidencja osób, którym przekazano takie prezenty, to limit wynosi 100 zł na cały rok podatkowy.

Jednak jeśli prezent jest przekazywany osobie, która ma już status emeryta to w grę wchodzą zupełnie inne przepisy.

Prezenty i inne świadczenia rzeczowe dla emerytów pochodzące od byłego zakładu pracy są zwolnione z podatku do kwoty 4.500 zł.

Takie regulacje zostały zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT.

Odejście dobrego pracownika to niewątpliwie strata dla przedsiębiorcy. Jednak przez lata sumiennej pracy na rzecz firmy miał on wpływ na zwiększenie jej przychodów. Dlatego warto podziękować przyszłemu emerytowi za jego wkład w rozwój biznesu.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistę Jakuba Chmieleckiego