Zatrudnienie żołnierzy niezawodowych – korzyści dla pracodawców

Łączenie niezawodowej służby wojskowej z pracą na etacie może okazać się nie lada wyzwaniem. Nie tylko dla pracowników, ale również dla pracodawców.

Obowiązki obronne stoją ponad tymi zawodowymi, dlatego też przedsiębiorcy podochodzą z dystansem do kandydatów pełniących służbę w Wojskach Obrony Terytorialnej oraz aktywnej rezerwy.

Zatrudnienie żołnierzy niezawodowych może teraz nieco podskoczyć, gdyż Prezydent właśnie podpisał ustawę, mającą na celu zachęcić pracodawców do postawienia na żołnierzy.

Zatrudnienie żołnierzy niezawodowych – nowelizacja ustawy

W dniu 18 października Prezydent podpisał dotyczącą wsparcia przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy WOT oraz aktywnej rezerwy, tj. ustawę z dnia 1 października 2024 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wsparcia przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy Obrony Terytorialnej lub żołnierzy Aktywnej Rezerwy.

Zatrudnienie żołnierzy niezawodowych ma być atrakcyjniejsze z uwagi na trzy zasadnicze zmiany, jakie wprowadza nowelizacja:

• Pierwsza z nich ma na celu zastąpienie odprawy wypłacanej pracownikom powołanym do terytorialnej służby wojskowej – świadczeniem początkowym. Celem takiej regulacji jest podniesienie atrakcyjności terytorialnej służby wojskowej, zwiększenie liczebności Sił Zbrojnych RP oraz zmniejszenie obciążeń dla pracodawców.
• Druga zmiana dotyczy wprowadzenia preferencji dla przedsiębiorców ubiegających się udzielenie zamówienia publicznego, którzy przy wykonywaniu tego zlecenia będą zatrudniać pracowników, którzy są jednocześnie żołnierzami WOT i żołnierzami aktywnej rezerwy.
• Zmiana trzecia z kolei wprowadza preferencje podatkowe dla przedsiębiorców zatrudniających pracowników, którzy są jednocześnie żołnierzami OT i żołnierzami AR.

Świadczenie początkowe

Ministerstwo Obrony Narodowej, będące autorem projektu ustawy, pomysł zmian oparło na trzech filarach.

Pierwszym z nich jest wprowadzenie świadczenia początkowego w miejsce odprawy wypłacanej pracownikom powołanym do terytorialnej służby wojskowej.

To rozwiązanie ma na celu przede wszystkim zmniejszenie obciążeń pracodawcy. Do tej pory pracownik powołany do terytorialnej służby wojskowej otrzymywał od pracodawcy odprawę w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia obliczonego według zasad określonych dla ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.

Pracodawcy, który wypłacił odprawę, przysługiwała jej rekompensata. Aby ją uzyskać, przedsiębiorca musiał złożyć szefowi wojskowego centrum rekrutacji stosowny wniosek wraz z dokumentami potwierdzającymi poniesione koszty.

Następnie szef WCR wydawał decyzję o przyznaniu lub odmowie przyznania refundacji wypłaconej odprawy.

Aktualnie się to zmieniło, zamiast odprawy, wprowadzono świadczenie początkowe.

Świadczenie to przysługuje po odbyciu szkolenia podstawowego lub szkolenia wyrównawczego (przewidzianego dla osób, które wcześniej pełniły już inny rodzaj służby wojskowej i złożyły przysięgę wojskową, a obecnie po raz pierwszy są powołani do pełnienia terytorialnej służby wojskowej). To unormowanie ma za zadanie zapobieżenie zwolnieniom się żołnierzy ze szkoleń po krótkim okresie, np. 2–5 dni od dnia wstąpienia w szeregi WOT i nieukończenia szkolenia podstawowego lub wyrównawczego.

Wysokość świadczenia wynosi 50% przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Uwaga! Przeciętne wynagrodzenie w II kwartale 2023 r. wynosiło 7005,76 zł. A zatem obecnie świadczenie to wynosi 3502,88 zł.

Świadczenie początkowe nie podlega opodatkowaniu PIT. Dodatkowo świadczenie przysługuje także osobom prowadzącym działalność gospodarczą oraz wykonującym pracę na podstawie umów cywilnoprawnych.

Preferencje przy staraniu się o zamówienia publiczne

Zatrudnienie żołnierzy niezawodowych ma stać się bardziej opłacalne również dzięki wprowadzeniu preferencji dla pracodawców.

Nowelizacja wprowadza mechanizm promocji przedsiębiorców zatrudniających żołnierzy WOT i AR, w kryteriach wyboru partnerów i dostawców w procesie udzielania zamówienia publicznego.

W ocenie MON jest to realna szansa na promowanie firm, które swoim zaangażowaniem dają przykład innym podmiotom.

Kryterium jakościowym branym pod uwagę przy udzielaniu zamówienia publicznego może być w szczególności aspekt społeczny. Takim kryterium może więc być zatrudnianie przez podmiot ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego pracowników będących jednocześnie żołnierzami OT i AR.

Rozwiązanie to w przypadkach zamówień o wartości mniejszej niż progi unijne przewiduje więc możliwość wskazania zatrudniania żołnierza WOT, jak również żołnierza AR przez wykonawcę lub podwykonawcę jako kryterium odnoszącego się do aspektów społecznych, jako kryterium jakościowego.

Ponadto Minister Obrony Narodowej wyznaczy jednostki organizacyjne sobie podległe i nadzorowane, które przy udzielaniu zamówień publicznych będą obowiązane stosować zatrudnianie żołnierzy OT lub AR jako „kryterium jakościowe”, a także określi wagę przypisaną temu kryterium, która nie może być niższa niż 10%. Rozwiązanie to będzie dotyczyć postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, którego wartość nie przekracza progów unijnych, tj. tj. poniżej 25 680 260 zł w przypadku robót budowlanych i 663 105 zł w przypadku dostaw i usług.

Ulgi podatkowe

Ostatnim i być może najważniejszym pomysłem MON jest wprowadzenie ulg podatkowych.

Zatrudnienie żołnierzy WOT i AR ma bowiem obniżać swój podatek dochodowy, przy czym większa liczba zatrudnionych wojskowych zwiększa tę wartość.

Ulga przysługiwała na każdego zatrudnionego żołnierza OT i AR niebędącego udziałowcem, akcjonariuszem ani wspólnikiem tego podatnika oraz na rzecz którego podatnik ponosi miesięczne wydatki w kwocie stanowiącej wysokość co najmniej minimalnego wynagrodzenia.

Nowelizacja ustawy o PIT wskazuje, iż podatnik (przedsiębiorca) uzyskujący przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej może odliczyć od podstawy obliczenia podatku, kwotę:

1. 12 000 złotych — jeśli zatrudniony w ramach stosunku pracy żołnierz terytorialnej służby wojskowej, jak również żołnierz aktywnej rezerwy pełni co najmniej 1 rok nieprzerwanie terytorialną służbę wojskową lub służbę w aktywnej rezerwie;
2. 15 000 złotych — jeśli zatrudniony w ramach stosunku pracy żołnierz terytorialnej służby wojskowej, jak również żołnierz aktywnej rezerwy pełni co najmniej 2 lata nieprzerwanie terytorialną służbę wojskową lub służbę w aktywnej rezerwie;
3. 18 000 złotych — jeśli zatrudniony w ramach stosunku pracy żołnierz terytorialnej służby wojskowej, jak również żołnierz aktywnej rezerwy pełni co najmniej 3 lata nieprzerwanie terytorialną służbę wojskową lub służbę w aktywnej rezerwie;
4. 21 000 złotych — jeśli zatrudniony w ramach stosunku pracy żołnierz terytorialnej służby wojskowej, jak również żołnierz aktywnej rezerwy pełni co najmniej 4 lata nieprzerwanie terytorialną służbę wojskową lub służbę w aktywnej rezerwie;
5. 24 000 złotych — jeśli zatrudniony w ramach stosunku pracy żołnierz terytorialnej służby wojskowej, jak również żołnierz aktywnej rezerwy pełni co najmniej 5 lat nieprzerwanie terytorialną służbę wojskową lub służbę w aktywnej rezerwie.

Dodatkowo pracodawca będący mikroprzedsiębiorcą lub małym przedsiębiorcą może podwyższać wspomniane kwoty o współczynnik 1,5.

Natomiast pracodawca, który zatrudnia w ramach stosunku pracy co najmniej 5 pracowników, który nie jest mikro lub małym przedsiębiorcą, może podwyższać owe kwoty o współczynnik 1,2.

Zatrudnienie żołnierzy niezawodowych – przedsiębiorcy mogą się nie skusić

Wydawać by się mogło, że zmiany idą w dobrym kierunku, jednakże są one niewystarczające.

Zatrudnienie żołnierzy niezawodowych jest dla przedsiębiorców ryzykowne, bowiem tacy pracownicy są zbyt mocno chronieni. Dla pracodawców, działających na wolnym rynku, taka blokada elastyczności może być barierą nie do przeskoczenia.

Stosunek pracy nawiązany z pracownikiem, który został powołany do pełnienia zasadniczej służby wojskowej albo terytorialnej służby wojskowej, nie może zostać rozwiązany bez zgody samego pracownika.

Zamrażanie stanowiska pracy może mocno uderzać w przedsiębiorstwo i nawet ulgi podatkowe tutaj nie rozwiążą problemu.

Dodatkowo możliwość powołania pracownika do służby i jego odejście z dnia na dzień działa dezorganizująco na funkcjonowanie firmy.

Znalezienie dobrego pracownika w niektórych sektorach gospodarki nie jest proste. Do tego dochodzi jego przeszkolenie.

To wszystko zajmuje czas i pochłania środki. Zrozumiałe jest, że pracodawcy nie chcąc ryzykować stawiając na żołnierza, który zaraz po odbyciu szkolenia i wdrożenia się w swoje obowiązki odejdzie na służbę.

Artykuł przygotowany przez naszego specjalistę Radosława Pilarskiego