Zmiany w prawie pracy od 17 listopada 2023 roku

Sprawdź co się zmienia – obowiązki dla pracodawców.

Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 18 października 2023 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe wchodzi w życie 17 listopada 2023 roku.

Wprowadzone zmiany wynikają z postępu technologicznego, nowe regulacje mają być adekwatne do realiów stanowisk pracy, a więc przede wszystkim powszechnego stosowania do wykonywania pracy systemów przenośnych w szczególności laptopów przez pracowników.

Nowe rozporządzenie ma na celu doprecyzowanie i uaktualnienie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, które powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe.

Nowe brzmienie definicji stanowiska pracy

W ramach wprowadzonych zmian uaktualniona została definicja stanowiska pracy.

Przez stanowisko pracy należy rozumieć przestrzeń pracy wraz z:

• wyposażeniem podstawowym, w tym monitorem ekranowym, klawiaturą, myszą lub innymi urządzeniami wejściowymi, oprogramowaniem z interfejsem dla użytkownika,
• krzesłem i stołem,
• opcjonalnym wyposażeniem dodatkowym, w tym stacją dysków, drukarką, skanerem, uchwytem na dokumenty, podnóżkiem.

Monitor stacjonarny lub podstawa oraz dodatkowa klawiatura i mysz do laptopa

Dotychczas zgodnie z art. 3 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, przepisów rozporządzenia nie stosowało się do  systemów przenośnych nie przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy.

Na mocy rozporządzenia zmieniającego  MRiPS z 18 października 2023 roku, przepisów rozporządzenia nie stosuje się do systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy.

Jeżeli zatem pracownik wykorzystuje system przenośny w szczególności laptopa do wykonywania pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, pracodawca ma obowiązek dostosować jego stanowisko pracy do nowych wymagań.

Wymogi w zakresie BHP na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe określono w nowym załączniku do rozporządzenia .

Pracownik wykorzystujący do pracy laptopa co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, w tym również pracownik wykonujący pracę zdalnie, ma prawo żądać od pracodawcy dodatkowego wyposażenia do laptopa w postaci monitora stacjonarnego lub podstawy zapewniającej ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika, a także dodatkowej klawiatury i myszy, co ma na celu zwiększenie komfortu pracy.

Meble biurowe i oświetlenie

Nowe wymogi w zakresie BHP na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe odnoszą się w również do mebli biurowych, z których korzysta pracownik, w szczególności do rodzaju biurek, stołów oraz krzeseł.

W pkt. 7 znowelizowanego załącznika do rozporządzenia  w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, na życzenie pracownika stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek.

Uregulowano także kwestie oświetlenia, które powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej, w szczególności:

• oświetlenie na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac,
• należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od monitora ekranowego, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie urządzeń eliminujących nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowisko pracy.

Czas na wdrożenie zmian

Rozporządzenie zmieniające MriPS wchodzi w życie 17 listopada 2023 roku, jednak pracodawcy na dostosowanie istniejących już stanowisk pracy przy komputerach do nowych wymogów mają 6 miesięcy licząc od dnia wejścia w życie rozporządzenia, czyli do 17 maja 2024 roku.

Zgodnie bowiem z art. 2 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 18 października 2023 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, pracodawcy w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia dostosują stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe utworzone przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia do minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii określonych w niniejszym rozporządzeniu.

Okulary i soczewki kontaktowe dla pracowników

W związku z nowym rozporządzeniem MRiPS z dnia 18 października 2023 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Zakres i zasady takiej profilaktycznej opieki zdrowotnej określono w kodeksie pracy i rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Obowiązek przeprowadzenia badań profilaktycznych zawarto w art. 229 Kodeksu pracy.

Wstępnym badaniom lekarskim są co do zasady poddawane osoby przyjmowane do pracy, następnie w trakcie trwania stosunku pracy pracownicy podlegają okresowym badaniom lekarskim, a w razie  niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownicy podlegają również kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Szczegółowe wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników zawarto natomiast w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.

Efektem profilaktycznej opieki zdrowotnej, do której zapewniania zobowiązany jest pracodawca może być wydane przez lekarza zalecenie w zakresie korekcji narządu wzroku.

Obowiązujące dotychczas przepisy obligowały pracodawcę do zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Na mocy rozporządzenia zmieniającego w ust. 2 rozporządzenia MRiPS w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe po wyrazach „zapewnić pracownikom okulary” dodano wyrazy „lub szkła kontaktowe”.

Oznacza to, że pracodawca jest teraz zobligowany do zapewnienia pracownikowi także soczewek kontaktowych, zgodnie z wydanymi zaleceniami lekarskimi.

Rozporządzenie zmieniające skreśla także w art. 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe wyrazy „zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi”.

Oznacza to, że po wejściu zmian pracodawca ma obowiązek zapewnić okulary lub szkła kontaktowe wszystkim pracownikom, w przypadku zalecenia ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego wydanego przez lekarza medycyny (a nie pracy na stanowiskach z monitorami ekranowymi).

Podkreślmy, że pracodawca jest zobligowany do zapewnienia pracownikom okularów lub soczewek kontaktowych dla pracownika tylko wówczas, gdy ich stosowanie wynika z zalecenia lekarza wydanego w związku z badaniami okulistycznymi przeprowadzonymi w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej.

Oznacza to, że jeżeli lekarz medycyny pracy w związku z przeprowadzonymi pracowniczymi profilaktycznymi badaniami lekarskimi, wyda orzeczenie lekarskie dopuszczające pracownika do pracy z zaleceniem pracy w okularach korekcyjnych, to pracodawca co do zasady powinien zapewnić pracownikowi okulary.

Pracownik nie powinien wówczas żądać od pracodawcy zapewnienia mu szkieł kontaktowych, gdyż pracodawca ma obowiązek przestrzegać zaleceń lekarskich, w których wskazano okulary korekcyjne a nie szkła kontaktowe.

Jeżeli zatem po przeprowadzonym badaniu pracownik otrzymał zalecenie pracy w okularach korekcyjnych, a występuje do pracodawcy z wnioskiem o zapewnienie mu szkieł kontaktowych, należy skonsultować się z lekarzem, który wydał orzeczenie lekarskie w celu uzyskania opinii w zakresie zastąpienia okularów korekcyjnych szkłami kontaktowymi.

Artykuł przygotowany przez naszą specjalistkę Karolinę Szopa